طراحی رابط کاربری چیست؟ نکات مهم در طراحی UI

رابط کاربری یکی از عوامل اصلی تعامل کاربر با سیستم‌های کامپیوتری، وب سایت‌ها و غیره می‌باشد. ابزار تعامل انسان با سیستم باید به گونه‌ای طراحی شود که کاربر بتواند بدون مشکل و به سادگی با سیستم ارتباط برقرار کرده و کار کند. طراح یک وب سایت، نرم‌افزار و اپلیکیشن دقیقا همان کانال ارتباط مخاطب و برنامه کاربردی می‌باشد. هیچ تفاوتی نمی‌کند که یک سایت فروشگاه اینترنتی باشد یا شرکتی،یک اپلیکیشن بازی باشد یا اپلیکیشن املاک و غیره آنچه حائز اهمیت است و موجب جلب مخاطب می‌شود، طراحی رابط کاربری یا UI Design است. زیرا مخاطب ابتدا ظاهر یک سایت یا برنامه را مشاهده می‌کند و سپس براساس همان ظاهر در مورد استفاده یا عدم استفاده از برنامه تصمیم می‌گیرد. با توجه به توضیحات ذکر شده در ادامه اطلاعات مفیدی در ارتباط با اصول طرای UI با شما به اشتراک می‌گذاریم.

آشنایی با UI Design یا طراحی رابط کاربری

طراحی رابط کاربری (UI Design) مبحثی است که به طراحی ظاهری برای دستگاه‌ها، نرم‌افزارها و وب سایت‌ها می‌پردازد و روی تناسب و زیبایی متمرکز است. هدف از این کار این است که امکان استفاده بهتر و بیشتری از محتوا و طرح موردنظر فراهم شود و تجربه کاربری خوبی برای مخاطب به ارمغان آورد.

طراحی رابط کاربری بخشی از یک مبحث گسترده‌تر به نام طراحی تجربه کاربری (User Experience) یا UX است که تمرکز بیشتری روی رنگ‌ها و تایپوگرافی یا طرح نوشته‌ها دارد. به عبارت دیگر رابط کاربری از همه مؤلفه‌هایی تشکیل شده است که که امکان تعامل کاربر با سیستم یا محصول را فراهم می‌کنند، درحالیکه UX دستاورد کلی کاربر از تجربه او در تعامل با سیستم یا محصول است. بطور خلاصه، طراحی UI ترکیبی از موارد زیر است:

• طراحی بصری، یعنی حال و هوا و حسی که به دنبال انتقال آن به کاربر هستیم.
• طراحی تعامل، یعنی نوع عمکلرد طرح ما و تاثیری که بر تعامل مخاطب با طرح و محتوا دارد.

برای درک بهتر تفاوت طراحی UI و UX به این مثال توجه کنید. فرض کنید می‌خواهید یک دکمه به طرحتان اضافه کنید. طراحی تجربه کاربری(UX) روی موضوع تمرکز دارد که دکمه موردنظر در کجا قرار گیرد تا کاربر بتواند آن را به سادگی پیدا کند. اما طراحی رابط کاربری(UI) روی این موضوع تمرکز می‌کند که چگونه دکمه ذکر شده زیباتر و جذاب‌تر طراحی شود تا کاربر به فشردن و لمس آن رغبت پیدا کند.

معرفی بخش‌های مختلف طراحی رابط کاربری

ایجاد طرحی مناسب و خوشایند برای UI بدون بکارگیری کاربردی حوزه‌های زیر امکان‌پذیر نخواهد بود، از این رو UI متشکل از بخش‌های مختلفی است که باید هنگام طراحی در نظر گرفته شود. در ادامه به معرفی همه این بخش‌ها می‌پردازیم:

طراحی بصری(Visual Design)

هدف اصلی طراحی بصری(Visual Design) این است که به کمک تصاویر، نقش و نگارها، تایپوگرافی، استفاده از فضاهای خالی، طرح بندی و رنگ به تجربه کاربری شکل دهید و آن را بهبود ببخشید. تکنیک‌های طراحی بصری به شما امکان می‌دهد محصول نهایی را بر اساس اصول زیبایی شناختی طراحی کنید و به کمک قواعد شناخته شده‌ طرح‌های کاربر محور خلق کنید.

رنگ‌ها

استفاده از رنگ‌ها مناسب برای هر پروژه ضروری است. زیرا رنگ‌ها در ناخودآگاه ذهنی افراد موارد گوناگونی را تداعی می‌کنند و بر عواطف کاربر و معنایی که به مخاطب منتقل می‌کند، تاثیر دارند. لازم به ذکر است استفاده هوشمندانه از رنگ‌ها برند در طراحی و رساندن پیام مورد نظر به کاربر اهمیت زیادی دارد.

طراحی گرافیک(Graphic Design)

طراحی گرافیک(Graphic Design) وظیفه دارد تصاویر، تایپوگرافی یا آیتم‌های گرافیکی متحرک یا موشن گرافیک (Motion Graphic) را به گونه‌ای ترکیب کند که بتواند مشتری و مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد. هدف از طراحی گرافیک دستیابی به کمال پیکسلی(Pixel Perfection) می‌باشد. به این معنی که همه‌ی نقاط، فضاهای خالی و رنگ‌ها باید با اصول حاکم بر برند هماهنگ باشند.

لازم به ذکر است که طراحی گرافیک یک حوزه تخصصی است و خلق طرح‌های خارق العاده نیازمند مهارت حرفه‌ای و همچنین تجربه کافی می‌باشد. در اغلب موارد نمی‌توان بین طراحی گرافیک و طراحی بصری مرز واضح و مشخصی ترسیم کرد.

طراحی موکاپ (Mockup)

موکاپ یک نمونه هم اندازه یا کوچکتر با طرح اصلی است که به منظور پیش نمایش، ارزیابی طراحی، تبلیغ یا اهداف دیگر آماده می‌شود. به بیان دیگر منظور از طراحی موکاپ، نمایش ظاهر نهایی طرح با جزئیات بصری آن،نظیر رنگ‌ها و تایپوگرافی می‌باشد. غالباً موکاپ با Wireframe و پروتوتایپ اشتباه گرفته می‌شود، درحالیکه هریک از این موارد در حقیقت یک مرحله متفاوت از فرآیند طراحی هستند. با ارائه تعریفی از هریک از موارد مذکور امیدواریم بتوانید تفاوت آنها را درک کنید:

• شَمای کلی( Wireframe) روشی نه چندان دقیق برای ارائه طرحی است که ساختار و طرح کلی محصول نهایی را نمایش می‌دهد.
• موکاپ شباهت بیشتری به یک پروتوتایپ یا پیش نمونه از محصول نهایی دارد، اما امکان تعامل با آن وجود ندارد. ه کمک طراحی موکاپ می‌توان طرحی واضح از نمونه نهایی UI در ذهن ایجاد کرد و گزینه‌های متنوع‌تر و متناسب‌تری را برای سازمان‌دهی محتوا در نظر گرفت

تایپوگرافی

تایپوگرافی، هنر و دانش کاربرد و سازماندهی فونت‌هاست و هدف آن ارائه‌ی تن‌های زیبا و خوانا به خواننده است. از این‌رو یکی از ستون‌های اصلی بیشتر انواع مختلف طراحی “تایپوگرافی” می‌باشد. زیرا تایپوگرافی یک لایه دیگر از معنا و مفهوم را به متن اضافه می‌کند. ویژگی‌های یک تایپوگرافی خوب عبارتند از:

• عملکرد مناسب در صفحات نمایش مختلف با ابعاد و اندازه‌‌های متنوع
• قابل تفیک بودن حروف استفاده شده در آن
• توجه به تناسب سلسله مراتبی محتوا برای قابل درک‌تر شدن محتوای ارائه شده

لازم به ذکر است طراحی رابط کاربری مدرن و امروزی درکنار موارد ذکر شده به طراحی متحرک(Motion Design) نیز وابسته است. مواردی از قبیل جلوه‌های بصری، انیمیشن‌ها و افکت‌هایی که در هنگام جابجایی در صفحه مشاهده می‌شوند، همگی بر کاربرانی که برای اولین بار با محصول یا سایت شما تعامل دارند، تأثیر چشمگیری خواهند داشت.

انواع نمونه‌سازی برای طراحی UI

نمونه‌سازی، یکی از مهم‌ترین مراحل طراحی رابط کاربری می‌باشد. همانطور که در بخش قبل توضیح دادیم نمونه اولیه(پروتوتایپ) با Wireframe متفاوت است. تست اولیه محصول نهای تنها با یک پروتوتایپ کارآمد امکان‌پذیر است. بنابراین هر پروتوتایپ باید تاجای ممکن به UI نهایی نزدیک و شبیه باشد و برای کاربر امکان تعامل را فراهم کند. پس باید بتوانید به واقع گرایانه‌تر شکل ممکن تعامل بین کاربر و UI را شبیه‌سازی کنید. از آنجایی که در مراحل اولیه همه پروتوتایپ‌ها به این سطح از کمال نمی‌رسند، بهتر است از نمونه‌سازی‌های دیگری که در اینجا به آنها اشاره می‌کنیم، کمک بگیرید.

‌نمونه‌سازی ویدیویی

در این نوع از پروتوتایپ، از عملکرد UI یک فیلم تهیه می‌شود تا عملکرد نهایی یا مورد انتظار آن برای تیم تولید یا سفارش دهنده رابط کاربری مشخص شود.

نمونه‌سازی برای امکان سنجی

این نمونه‌سازی اولیه به منظور بررسی امکان‌پذیر بودن پیاده‌سازی راهکارهای مورد انتظار در طراحی رابط کاربری تهیه می‌شود. به این ترتیب پیش از تولید محصول نهایی مواردی نظیر امکانات و ریسک‌های فنی از نظر عملکرد، سازگاری و تناسب مورد آزمایش قرار می‌گیرند.

نمونه‌سازی افقی (Horizontal)

منظور از نمونه‌سازی افقی، نمایش رابط کاربری در نمای اسکرین شات است. در این حالت، تنها لایه‌های بیرونی رابط کاربری شامل آیتم‌های گرافیکی، منوها، سبک و سیاق دکمه‌ها و موارد مشابه قابل رویت خواهد بود.

نمونه‌سازی سریع

در این نوع از نمونه‌سازی هدف این است که در کمترین زمان ممکن با بهره‌برداری از بیشترین امکانات موجود، یک نمونه اولیه ایجاد شود.

شبیه‌سازی

نمونه‌سازی به سبک شبیه‌سازی همان روشی است که یک رابط کاربری مشابه UI نهایی تولید شده و کاربر می‌تواند امکان تعامل با آن را داشته باشد. در این حالت قادر به ارزیابی نظرات کاربران و رفع ایرادات احتمالی خواهید بود.

نمونه‌سازی به روش استوری بورد (Storyboard)

در روش استوری بود، رابط کاربری در قالب تصاویر متوالی به سبک یک داستان معرفی می‌شود.

نمونه‌سازی عمودی (Vertical)

پروتوتایپ عمودی نقطه مقابل پروتوتایپ افقی می‌باشد و بجای نمایش ظاهر محیط کاربری، back end رابط کاربری را نمایش می‌دهد. از این طریق می‌توان در مراحل اولیه تمرکز بیشتری روی بهبود کدها و تست مؤلفه‌های اصلی طرح داشت تا یک مدل کارآمد (هرچند ناتمام) برای ارزیابی کارکردهای اصلی وجود داشته باشد.

معرفی ابزارهای نمونه‌سازی

با توجه به اینکه طراحی رابط کاربری برای چه هدفی مثلا طراحی نرم‌افزار یا طراحی سایت انجام می‌شود، می‌توان از ابزارهای گوناگونی استفاده کرد که برخی از آنها در ادامه معرفی شده‌اند:

• InVision
• Frame Box
• Pidoco
• CogTool
• Wirefy
• Sketch
• Adobe XD
• Justinmind
• Keynote
• Google slides

فرآیند طراحی رابط کاربری

فرآیند طراحی رابط کاربری را می‌توان به مراحل و فازهای مختلفی تقسیم کرد. در ادامه به معرفی یکی از رایج‌ترین این تقسیم‌بندی‌ها می‌پردازیم:

1. گردآوری و تعیین ویژگی‌های لازم

ابتدا باید فهرستی از ویژگی‌هایی که برای تحقق هدف مورد نظر از طراحی UI و پاسخگویی به نیازهای بالقوه کاربران ضروری هستند، تهیه کنید.

2. آنالیز کاربر و عمل

در مرحله دوم باید نحوه انجام اعمال مختلف که توسط کاربران بالقوه انجام می‌شود و طراحی باید موجب تسهیل آنها گردد را تجزیه‌وتحلیل کنید. این مرحله هم راستا با تحقیقاتی است که به عنوان بخشی از فرآیند طراحی رابط کاربری صورت می‌گیرد.

3. معماری اطلاعات (IA)

سومین مرحله شامل طراحی، توسعه فرآیند و جریان ارائه اطلاعات می‌باشد. در این مرحله سبک و روش تعامل با رابط کاربری، الگوی طراحی و تکنیک‌های تصویرسازی انتخاب می‌شوند.

4. نمونه‌سازی

در این مرحله نمونه اولیه ایجاد می‌شود که شامل تهیه و توسعه پروتوتایپ، wireframe، موکاپ و هر نوع دیگری از انواع مختلف می‌باشد.

5. بررسی کاربردپذیری

اکنون زمان آن است که نمونه‌های اولیه یا ویژگی‌هایی که عموما نمی‌توان آنها را مستقیما توسط کاربران آزمایش کرد، مورد بررسی قرار دهید.

6. تست کاربردپذیری

به کمک تست طراحی رابط کاربری، میزان استقبال کاربران از طرح UI را ارزیابی می‌کنیم. در طول مراحل تست کاربردپذیری از کاربران خواسته می‌شود فعالیت‌هایی انجام دهند تا بخش‌هایی که مشکل دارند یا به هر دلیلی وضوح کافی ندارند، مشخص شوند.

7. طراحی نهایی GUI (رابط کاربری گرافیکی)

در آخرین مرحله طراحی رابط کاربری به صورت گرافیکی انجام می‌شود. در این مرحله نوع تعامل بصری با استفاده از تایپوگرافی و بکارگیری تصاویر و آیتم‌های گرافیکی مختلف، نهایی می‌شود و طراحی UI تکمیل می‌گردد.

8. امور مربوط به نظارت و نگهداری

بعد از پایان طراحی، بهتر است عملکرد طرح زیر نظر قرار گیرد تا در صورت نیاز تغییرات لازم اعمال شود.

10 نکته مهم در طراحی رابط کاربری

در این قسمت 10 مورد از بایدها و نبایدهایی را معرفی می‌کنیم که باید طراحی رابط کاربری در نظر بگیرید:

1. فضا و تجربه مشابهی برای کاربران سیستم‌های مختلف ایجاد کنید. به عبارت دیگر، کاربر با استفاده از هر دیوایسی اعم از موبایل یا لپ تاپ یا هر دستگاه دیگری باید با فضای مشابهی روبرو شود.
2. تا جایی ممکن در طراحی از ایجاد هرگونه پیچیدگی خودداری کنید و جابجایی در میان قسمت‌های مختلف UI را ساده‌تر کنید.
3. مهم‌ترین مؤلفه موجود در صفحه را به عنوان نقطه تمرکز طراحی در نظر بگیرید؛ به گونه‌ای که در هنگام مرور کلی صفحه توجه کاربر به آن معطوف شود.
4. از قرار دادن چند مورد مهم در یک صفحه خودداری کنید.
5. از عملکرد صحیح تمام مؤلفه‌های تعاملی، از جمله دکمه‌ها و لینک‌ها اطمینان حاصل کنید.
6. کنترل را از کاربر نگیرید. پخش خودکار ویدئو یا اسکرول خودکار از جمله مواردی است که برای کاربر چندان جالب نیستند.
7. اجازه ندهید که طراحی بر خوانایی محتوا تأثیر منفی بگذارد.
8. مرور کلی محتوا را برای کاربر ساده کنید. در این راستا استفاده از سرنخ‌های بصری نظیر عناوین، بخش‌ها و جدول‌های مجزا، تصاویر و دکمه‌های مختلف می‌تواند مفید باشد.
9. از مؤلفه‌هایی که توجیه خاصی برای وجودشان نداریدف استفاده نکنید. به بیان دیگر، از شلوغ کردن بی مورد UI خودداری کنید
10. طراحی را زیاد شلوغ نکنید تا کاربر مجبور نشود برای استفاده از رابط کاربری منتظر بماند. با توجه به میزان اندک صبر و تحمل کاربران امروزی، سنگین کردن UI با استفاده از مؤلفه‌هایی که هر چند جالب و جذاب هستند، اما بارگذاری آن‌ها طول می‌کشد به نفع شما نخواهد بود.

سخن آخر

در این مقاله وبُ سعی کردیم اطلاعات جامعی در ارتباط با اصول طراحی رابط کاربری، بخش‌های مختلف آن و نکاتی در ارتباط با طراحی UI در اختیار شما قرار دهیم. در پایان فراموش نکنید که دقت و توجه بیشتر در طراحی UI به تسهیل و افزایش هر چه بیشتر و بهتر درک و فهم محتوا و در نهایت انجام عمل مورد نظر از سوی مخاطب، کمک خواهد کرد.