افزونه یا پلاگین (Plugin) چیست؟ چه کاربردی دارد؟
اگر بیشتر اوقات خود را در فضای مجازی و رسانه‌های اینترنتی می‌گذارنید در حالیکه آشنایی کمی با حوزه وب سایت یا وبلاگ دارید، قطعا با اصطلاح پرکاربرد پلاگین یا افزونه مواجه شده‌اید. پلاگینها (plugin) که در فارسی با نام افزونه شناخته میشوند، بخشی از برنامههای کامپیوتری، به ویژه زمینه وب سایت، وبگردی و تولید محتوا در اینترنت است که به هیچ عنوان قابل جداسازی از سایت نیست. هدف از ایجاد این ابزارها این است که مطمئن شوند ما در برآوردن نیازهای اساسی‌‌مان، از مشاهده اسناد گرفته تا تماشای فیلم یا اجرای یک بازی، با مشکلی مواجه نباشیم. در این مقاله می‌خواهیم به شما توضیح دهیم افزونه چیست و چه کاربردی در دنیای کسب و کار دیجیتال دارد.
پلاگین (افزونه) چیست؟
پلاگین به انگلیسی Plug-in یا Add-on، ابزار نرم‌افزاری است که به تنهایی هیچ کاربردی ندارد و تنها با افزوده شدن به یک برنامه کامپیوتری قابلیت مشخصی را به آن اضافه میکند. برای مثال می‌خواهید ویدیویی در وبسایتی مشاهده کنید، ممکن است پخش این ویدیو نیازمند یک افزونه باشد. اگر افزونه مورد نظر برای پخش آن ویدیو را در مرورگر خود نداشته باشید، مرورگر شما نمی‌تواند تشخیص دهد چطور آن ویدئو را اجرا کند.
معنی پلاگین در لغت، افزایه می‌باشد. یعنی مولفه‌ای که ویژگی خاص را به یک سامانه بزرگ تر می‌‌افزاید. اما، در فارسی از کلمه افزونه برای آن استفاده میشود. کلمه پلاگین از دو قسمت plug و in ساخته شده است که بخش اول به معنای دوشاخه برق و بخش دوم به معنای داخل و درون می‌باشد. ترکیب این دو بخش با هم، کنایه از دوشاخه را درون پریز برق قراردادن، می‌باشد. حالا از خودتان می‌پرسید چه ارتباطی با افزونه و توضیح ما دارد.
با اتصال دوشاخه به پریز، ما میتوانیم به واسطه یک جریان مادر (منظور از جریان مادر همان برنامه میزبان می‌باشد) با استفاده از وسایل الکتریکی (یا همان پلاگین)، امکانات مورد نیازمان را تامین کنیم. پس تا زمانی که دوشاخ وسایل برقی در پریز باشد، ما میتوانیم از امکانات آنها استفاده کنیم. همانگونه که هر وسیله برقی امکانات خاصی را به ما ارائه می‌دهد (مانند تلویزیون، یخچال و…)، هر افزونه نیز کار خاصی را انجام می‌دهد و امکاناتی را به کاربر ارائه میکند.
وقتی یک برنامه قابلیت پلاگین یا افزونه را پشتیبانی میکند، بدین معناست که آن برنامه برای کاربران امکان شخصی‌سازی و سفارشی کردن را فراهم کرده است. برای سازندگان برنامه این امکان، مزیت بالایی دارد. برای مثال به توسعه دهندگان این اجازه را می‌دهد که ویژگیهای آن را بهبود ببخشند، برنامه را گسترش دهند و یا حجم آن را کم کنند. به طور کلی می‌توان گفت افزونهها قادر به کاربردی‌تر کردن برنامه هستند. مرورگرهای وب نمونه بارز کاربرد پلاگینها و نرم افزار‌‌‌هایی که از آنها پشتیبانی میکنند، هستند.
نحوه عملکرد پلاگین
برنامه کامپیوتری میزبان خدماتی نظیر فراهم کردن راهی برای نصب افزونه در برنامه میزبان و تبادل اطلاعات بین آنها را ارائه می دهد. افزونهها به خودی خود کار نمیکنند و کارکردشان بستگی به خدمات برنامه میزبان دارد. اما برعکس، برنامه میزبان مستقل از پلاگینها عمل میکند؛ تا کاربران نهایی بتوانند افزونهها را بدون نیاز به ایجاد تغییرات در برنامه میزبان، اضافه یا بروز رسانی کنند.
معرفی نرم‌افزار‌‌‌‌هایی که از پلاگینها استفاده میکنند!
در این بخش به معرفی برنامههایی می‌پردازیم که از افزونهها استفاده میکنند و قابلیتهای زیادی به کاربران خود ارائه می‌دهند:
مرورگرهای وب
مرورگرهای وب،در میان تمام نرم فزار‌‌هایی که از پلاگینها استفاده میکنند، بیشترین آمار استفاده را دارد. در مرورگرها بجز مرورگر فایرفاکس، کلمه‌های Plugin، Add-on و Extension هم معنی هستند و یک کاربرد دارند. محتوا‌‌هایی که مرورگرها برای نمایش دادن آنها طراحی نشده‌اند، به کمک این افزونهها قابل خواندن و نمایش میشوند. این محتواها معمولا شامل ویدئو، صوت، بازیهای آنلاین و قابلیت‌هایی با فرمتهای مخصوص میشوند.
گروه سازنده این فرمتهای بخصوص، پلاگینها را میسازند و ارائه می‌دهند. برای دانلود و نصب این افزونهها باید به وب سایت رسمی خود مرورگر مراجعه کنید. البته خوب است بدانید که ناشران مرورگرها، از مخرب و ویروسی نبودن این پلاگینها قبل از ارائه‌شان مطمئن میشوند و سپس در اختیار کاربران و مخاطبان قرار می‌دهند. پس توصیه ما به شما این است که برای تهیه این افزونهها تنها از وب سایت رسمی مرورگرها استفاده و نصب کنید. برخی افزونههای مهم مرورگرها عبارتند از
- Adobe Flash Player
- Java
- Silverlight
- QuickTime
- Unit
برنامههای ویرایش صدا
ازجمله برنامههایی که از پلاگینها بمنظور تولید، پردازش و تحلیل صدا استفاده میکنند، Ardour و Audacity هستند.
سرویس دهندگان ایمیل
کاربران ایمیل برای رمزنگاری و رمز گشایی ایمیل‌‌هایشان از پلاگین Pretty Good Privacy استفاده میکنند.
شبیه ساز‌‌های کنسول‌‌های بازیهای رایانه‌‌‌ای
این شبیه ساز‌‌ها که امکان اجرای بازیهای یک کنسول خاص را در سایر پلتفرم‌‌‌ها ممکن میسازند، برای تهیه و آزمایش واحد‌‌های کوچکتر، زیر سیستمهای پلتفرمی که قصد اجرای بازی بر روی آن را دارند، از پلاگینها استفاده میکنند. برای مثال، شبیه ساز PCSX2 امکان استفاده از افزونههای صوتی و تصویری را برای بخشهای مربوطه PlayStation 2 فراهم می‌‌سازد.
نرم افزارهای گرافیکی
نرم‌افزارهای گرافیکی برای پشتیبانی از فرمتهای مختلف عکس و فیلم و همچنین ویرایش آنها، از پلاگینها استفاده میکنند. یکی از معروف‌ترین نرمافزارها که از قابلیت نصب پلاگین پشتیبانی میکند، نرم‌افزار Photoshop می‌باشد.
پخش کنندههای رسانه ای
مدیا پلیرها نیز مانند نرم افزارهای گرافیکی برای پشتیبانی از فرمتهای مختلف و اعمال فیلتر‌‌ها از افزونهها استفاده میکنند. پخش کنندههای Winamp، Foobar2000 و GStreamer مثال‌هایی برای این بخش می‌باشند.
ویرایشگرهای متن
ویرایشگرهای متنی برای اینکه بتوانند از زبان‌‌‌های مختلف برنامه نویسی پشتیبانی کنند، از پلاگینها استفاده میکنند.
کاربرد پلاگین یا افزونه در وردپرس
وردپرس رایگان یک سیستم مدیریت محتوا می‌باشد که توسط زبان برنامه نویسی php نوشته شده است. بوسیله وردپرس می‌توان یک وب سایت یا وبلاگ را طراحی و راه اندازی کرد و انواع محتوای متنی، تصویری، صوتی و … را مدیریت کرد. برای ساخت و برنامه نویسی افزونههای وردپرس نیز زبان php استفاده میشود. این پلاگینها به کاربران این امکان را می‌دهد که بدون دانش برنامه نویسی و بدون یک خط کد، امکانات جدید و کاربردی را به وب سایتشان اضافه کنند. اکنون برای آنکه به اهمیت و کاربرد افزونههای وردپرس پی ببرید و متوجه آن شوید، برای شما در قالب یک مثال آن را شرح می‌دهیم:
فرض کنید یک اتاق خالی و تازه ساخته شده در اختیار دارید. این اتاق، طبق وسایلی که در داخلش قرار می‌دهید و کاربرد و طراحی که برای آن در نظر می‌‌‌گیرید، می‌‌‌تواند به یک اتاق خواب، سرویس بهداشتی، آشپزخانه و یا یک انباری تبدیل شود. حال تصور کنید می‌خواهید آن را به آشپزخانه تبدیل کنید. برای این کار به وسایلی مانند کابینت، یخچال، سینک ظرفشویی، گاز، میز ناهار خوری و … نیاز دارید تا هرکدام، یکی از نیازهای شما به داشتن آشپزخانه را بر طرف کنند.
دقیقا به همین صورت داشتن یک هاست و دامنه به این معنا نیست که شما دارای یک وب سایت هستید. شما به برنامههایی به اسم “پلاگین” برای کامل کردن کار خود و رفع نیاز‌‌هایتان، احتیاج دارید. این افزونهها با انجام کارهای کوچک، وب سایتی کامل میسازند. اکنون که شما اهمیت کابینت، یخچال، سینک ظرفشویی، گاز، میز ناهار خوری را در آشپزخانتان می‌دانید، تصور می‌‌‌کنیم بتوانید میزان اهمیت کاربرد پلاگینها در وبسایت وردپرسی را نیز حدس بزنید. وبسایت شما بدون پلاگینها مانند یک استخوان‌بندی و اسکلت بدون استفاده است. تعدادی از مهم‌ترین و پرکاربردترین پلاگین‌های وردپرس عبارتند از
- افزونه المنتور
- افزونههای پشتیبان گیری
- پلاگین‌های امنیتی
- افزونههای سئو
- و….
نکاتی درباره استفاده از افزونههای وردپرس
باتوجه به توضیحات فوق بدون شک تا الان به اهمیت و کارایی افزونهها در طراحی سایت با وردپرس پی برده‌اید. اما نکته حائز اهمیت استفاده صحیح و اصولی از آنها می‌باشد که در ادامه نکاتی پیرامون استفاده از پلاگینها در وردپرس ارائه می‌دهیم:
در استفاده از پلاگین زیاده‌روی نکنید!
انجام بعضی از کارها بدون استفاده از پلاگینها امکان پذیر نمی‌باشد اما، به این نکته توجه کنید که استفاده زیاد از آنها احتمال بوجود آمدن مشکل برای سایت شما را بالا می‌برد. دلیل این مشکلات ممکن است آپدیت وردپرس یا خود افزونه باشد. همچنین ممکن است برخی از پلاگینها با یکدیگر و یا با تم و قالب‌های دیگر تداخل داشته باشند و سبب بروز مشکل شوند. علاوه بر این استفاده از تعداد زیادی پلاگین موجب کندی سایت وردپرس شما میشود. پس توجه داشته باشید تنها افزونههای مورد نیازتان را نصب کنید.
پلاگینها را بطور مداوم بروزرسانی کنید!
تولیدکنندگان پلاگینها را با 3 هدف بروزرسانی میکنند:
- رفع مشکلات و خطاها
- افزودن قابلیتهای جدید
- همراهی با هسته همیشه درحال تغییر وردپرس
در نتیجه بروزرسانی پلاگین‌های موجود در سایتتان را جدی بگیرید، زیرا توسعه دهندگان برای تفریح اقدام به آپدیت نمیکنند. از آنجایی که میشود پلاگینها را غیرفعال کرد، اکثر مردم دیگر به فکر حذفشان نمی‌‌افتند. اما حتی افزونههای غیرفعال هم می‌‌توانند امنیت وردپرس را به خطر بیاندازند. پس در صورت عدم استفاده از آنها، حذفشان کنید. درصورتی که نظرتان تغییر کرد، همیشه می‌‌‌‌توانید دوباره آنها را نصب و فعال کنید.
همزمان از چند افزونه با کاربرد یکسان استفاده نکنید!
شما به 4 افزونه طراحی و 5 پلاگین سئو احتیاج ندارید. پلاگین‌هایی که کاربرد یکسانی دارند فقط سرعت سایتتان را پایین می‌‌آورند، فضا و پهنای باند شما را اشغال میکنند و باعث خطرات امنیتی در سایتتان میشود. پس از نصب چند افزونه با کاربرد یکسان روی سایت خودداری کنید.
پلاگینها را از منابع قابل اعتماد دانلود و خریداری کنید!
از معتر بودن پلاگینها مطمئن شوید، زیرا پلاگینها توانایی ایجاد اختلال در امنیت وب سایت شما را دارند. پس از منابع قابل اعتماد مانند مخزن وردپرس، iThemes ،Gravity Forms یا Easy Digital Downloads افزونههای مورد نیازتان را دریافت و نصب کنید.
نتیجه گیری
پلاگین یا افزونه، نرم‌افزاری است که به تنهایی هیچ کاربردی ندارد و با نصب روی برنامه‌ای دیگر قابلیت‌ها و کاربردهایی را به آن اضافه میکند و امکان شخصی‌سازی را به برنامه میزبان می‌دهد. بسیاری از نرمافزارها برای صرفه‌جویی در وقت و اضافه کردن اختیارات به کاربران از پلاگین پشتیبانی میکنند. کاربرد پلاگینها تنها به نرمافزارها محدود نمی‌شود، بلکه در وردپرس و دیگر سیستمهای مدیریت محتوا، برای ایجاد امکانات و ویژگیهای خاص در وب سایت‌‌ها بدون دانستن هیچ یک از قواعد کدنویسی، کاربرد دارند و کار را برای طراح سایت راحت میکنند.